Ata prej nesh që jetojnë në Ukrainë i kanë lexuar me ankth titujt e gazetave gjatë muajve të fundit, duke shpallur kërcënimin e luftës që kanoset mbi vendin tonë. Me rreth 100,000 trupa ruse të grumbulluara në kufirin ukrainas, kjo nuk është një surprizë.

Por Ukraina ka qenë tashmë në luftë për gati tetë vjet. Në vitin 2014, Rusia aneksoi Krimenë dhe separatistët e mbështetur nga Rusia morën kontrollin e qyteteve lindore të Ukrainës, Donetsk dhe Luhansk në një konflikt të vazhdueshëm që ka marrë rreth 13,000 jetë, sipas vlerësimeve të Kombeve të Bashkuara në 2019.

Ajo që po përballemi tani tashmë ka qenë një zjarr i ngadaltë dhe tani të gjithë ukrainasit po e shohin se sa shpejt kjo mund të shpërthejë në një luftë në të gjithë vendin.

Më kujtohet qartësisht udhëtimi im i fundit në Donetsk në maj 2014 si anëtar i stafit të Misionit Special të Monitorimit të Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë në Ukrainë (OSBE/SMM). Në qytet kishte të shtëna herë pas here dhe protokolli ynë i sigurisë na ndalonte të dilnim nga hoteli.

Kur erdhi koha për t’u larguar, kamioni ynë i blinduar krejt i ri na solli në aeroportin e dikurshëm të Donetskut, i cili ishte bërë një vend bosh dhe i zymtë. Kishte vetëm disa pasagjerë mes burrave me uniforma të paidentifikuara dhe një tank i vendosur në një shesh, duke drejtuar gjuajtësin drejt avionëve që niseshin.

Arritëm shëndoshë e mirë në kryeqytetin ukrainas të Kievit, por disa ditë më vonë, aeroporti i Donetskut u bë sfondi i një beteje vdekjeprurëse midis separatistëve të mbështetur nga Rusia dhe ushtrisë ukrainase.

Në vitin 2014, ishte krejtësisht e qartë se çfarë po ndodhte në rajonin e Donbasit përgjatë kufirit me Ukrainën, po qëndronte atje. Ushtria ukrainase e lokalizoi luftën, kështu që shumica e civilëve (përveç atyre që jetonin pranë fushëbetejës) nuk i ndjenë efektet. Plazhet e Odesës, restorantet e Kievit dhe vendpushimet e skive në Karpate funksionuan si zakonisht.

Megjithatë, për shumë njerëz, duke përfshirë edhe mua, ishte e qartë se situata e Donbasit ishte si një plagë e thellë e mbuluar vetëm me një fashë – ju mund të mos jeni në gjendje ta shihni atë, por nëse nuk trajtohet siç duhet, mund t’ju kushtojë jetën .

Tani, në vitin 2022, të gjithëve në Ukrainë i ka kuptuar papritur se lufta mund të shpërthejë përtej rajonit të Donbasit dhe të prishë jetën e përditshme në pjesën tjetër të vendit. Sipas dramaturgut rus Anton Çehov, nëse ka një pushkë në mur në kapitullin e parë, ajo duhet të fiket në kapitullin e dytë ose të tretë. Dhe këtu kemi të bëjmë jo vetëm me një pushkë, por me rreth 100,000 trupa ruse në afërsi të kufirit lindor të Ukrainës.

Ky formacion ushtarak që u perceptua thjesht si thashetheme disa muaj më parë, që atëherë është bërë një kambanë e fortë alarmi për shoqërinë ukrainase.

Si për ironi të fatit, alarmi u ngrit nga diplomatë, politikanë dhe media të huaja, ndërkohë që estabilishmenti politik ukrainas ishte e ngadaltë në njohjen e kërcënimit. Midis rrethit tim të gazetarëve, aktivistëve civilë, akademikëve dhe disa politikanëve opozitarë kishte një përpjekje të dëshpëruar për përgjigjen e një pyetjeje shumë të rëndësishme: Çfarë duhet të bëjmë ne si qytetarë nëse Rusia na sulmon?

Përgjigja e fundit që erdhi më në fund nga presidenti ukrainas nuk ishte një lehtësimi të vërtetë. Më 19 janar, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, një aktor që luajti një president në TV para se të hynte në politikë, lëshoi një adresë video në të cilën u kërkoi ukrainasve të mos i zinte paniku.

Ai dha një prognozë të detajuar për vitin 2022: festoni Pashkët në prill, dilni dhe piqni në barbekyr në 1 maj, planifikoni pushimet verore, etj. Megjithatë, disa ditë më vonë, në një intervistë me The Washington Post, duket se dëshira për barbekyr u zhduk plotësisht, pasi Zelensky pranoi se trupat ruse mund të pushtonin Kharkivin, një qytet në Ukrainën Lindore.

Është e pamjaftueshme të thuhet se kjo deklaratë shkaktoi menjëherë panik tek banorët e Kharkiv dhe kryetarit të qytetit iu desh të lëshonte një deklaratë duke u zotuar se do ta mbronte atë nga pushtimi i mundshëm rus.

Kharkiv nuk është objektivi i vetëm i sulmeve të mundshme. Lajmet e fundit rreth stërvitjeve të përbashkëta ushtarake Rusi-Bjellorusi në Bjellorusi ngritën ankth në veri të Ukrainës, veçanërisht në Kiev dhe Chernihiv. Në jug, bregu i Detit të Zi të Ukrainës gjithashtu nuk mund të flejë i qetë, pasi këto territore mund të bëhen një objektiv i mundshëm për sulm nga Transnistria separatiste e kontrolluar nga Rusia.

Nëse kombinohet me një ofensivë nga Donbasi në juglindje, ushtria ruse potencialisht mund të pushtojë vijën bregdetare dhe më pas Ukrainën nga deti. Pa komunikim adekuat nga lart-poshtë, shumë qytetarë zgjedhin të ndjekin rregullat e zakonshme të mbijetesës: furnizimin me ushqime dhe vendosjen e pikave të takimit me të dashurit e tyre në rast se komunikimi prishet.

Autoritetet lokale po verifikojnë kapacitetet e tyre emergjente dhe testojnë sistemet e paralajmërimit. Muajin e kaluar, autoritetet e qytetit të Kievit dhe Shërbimi Shtetëror i Emergjencave kontrolluan gjendjen e vendeve të kryeqytetit të përcaktuara si vendstrehime për mbrojtjen nga bombat dhe përditësuan hartën e tyre në faqen zyrtare të qytetit të Kievit.

Objekti kryesor i projektuar për të qenë një strehë masive në rast sulmesh ajrore është infrastruktura nëntokësore e metrosë së Kievit. Megjithatë, kapaciteti i tij është i kufizuar në “pritjen” e rreth 200,000 njerëzve, gjë që nuk mjafton për popullsinë e Kievit prej të paktën 3 milionë banorësh.

Ata që nuk kanë fatin të shkojnë në metro do të duhet të strehohen në vende të tilla si parkingje nëntokësore, bodrume të godinave dhe prona të tjera publike dhe tregtare. Disa bodrume të përcaktuara si strehë bombash antiajrore në 2014-2015 u ripërdorën më vonë për përdorim civil për të funksionuar si streha nga sulmet antiajrore në rast emergjence. Por një shoqe më tha se një bodrum në ndërtesën e saj që supozohej të ishte caktuar më parë si strehë ishte dhënë me qira dhe tani ka një kafene, ndërsa një tjetër strehë e caktuar në lagjen time u shkatërrua plotësisht gjatë një projekti ndërtimi.

Njerëzit pranojnë se pasiguria dhe mungesa e udhëzimeve të qarta të urgjencës po shterojnë burimet e tyre intelektuale dhe emocionale, duke e bërë të vështirë fokusimin në detyrat aktuale dhe aftësinë e tyre për të bërë plane afatgjata. Megjithatë, mohimi do të ishte edhe më i dëmshëm.

E gjithë kjo situatë më kujton një episod nga romani i Julian Barnes, “Zhurma e kohës”, një biografi e trilluar e kompozitorit të famshëm sovjetik Dmitri Shostakovich (Dmitri Shostakoviç). I ndodhur në mes një gjuetie të shërbimit rus të KGB-së, Barnes shkroi se Shostakovich ishte shumë i sigurt se do të arrestohej.

Kështu, çdo natë (zakonisht KGB-ja bënte arrestime në mes të natës, për të kapur njerëzit në befasi), ai kishte gati një valixhe të vogël dhe qëndronte para ashensorit për orë të tëra, duke pritur që KGB-ja të vinte pas tij. Madje ai mendoi të merrte një karrige për ta bërë më të rehatshme pritjen e tij. Sa herë që dëgjonte zhurmën e ashensorit, zemra i dilte jashtë, por kur ashensori ndalonte në një kat tjetër, ai vinte në vete dhe kthehej në shtëpi me valixhen e tij. Derisa priste natën tjetër.

Njerëzit në Ukrainë tani po veprojnë kolektivisht si Shostakovich: Ata nuk mund të mos jenë vigjilentë, edhe nëse janë të lodhur prej saj, ndërsa vetë Vladimir Putin vepron si KGB./ Marrë nga CNN